Zakup samochodu osobowego na potrzeby firmy

Nabyliśmy od osoby fizycznej używany samochód osobowy na podstawie umowa kupna-sprzedaży. Czy możemy wprowadzić go do ewidencji środków trwałych? Jak amortyzować taki samochód?

Cena nabycia to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu (bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego), a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona m.in. o koszty bezpośrednio związane z zakupem, np. koszty notarialne, opłaty sądowe, podatek od czynności cywilnoprawnych (por. art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości). Dlatego też, przy ustalaniu wartości początkowej nabytego samochodu pytająca jednostka powinna uwzględnić zapłacony podatek od czynności cywilnoprawnych (umowy kupna-sprzedaży) jako składnik ceny jego nabycia. Podatek od czynności cywilnoprawnych można zaksięgować zapisem:

Dla celów bilansowych wszystkie środki trwałe (z wyłączeniem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową) podlegają amortyzacji, także i wtedy gdy amortyzacja taka nie stanowi kosztów uzyskania przychodów (np. od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro, która nie stanowi kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 4 updop oraz art. 23 ust. 1 pkt 4 updof).

Ustawa o rachunkowości nie określa dokładnie stawek amortyzacyjnych oraz długości okresu amortyzacji, ale wymaga, by przy ich ustalaniu odnosić się do okresu ekonomicznej użyteczności. Czas ekonomicznej użyteczności środka trwałego uzależniony jest m.in. od takich czynników, jak:

• liczba zmian, na których pracuje środek trwały,
   
• tempo postępu techniczno-ekonomicznego,
   
• wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,
   
• prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego.

Natomiast dla celów podatkowych samochody osobowe amortyzuje się wyłącznie według metody liniowej. Podstawową stawką amortyzacyjną jest określona w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawka równa 20%. Zatem stosując tę stawkę, podatkowo samochód osobowy amortyzuje się przez 5 lat.

Jeżeli zakupiony samochód był używany przed jego nabyciem przez okres co najmniej 6 miesięcy, to można uznać go za używany. Uprawnia to - na podstawie art. 16j ust. 1 updop oraz art. 22j ust. 1 updof - do indywidualnego ustalenia stawki amortyzacyjnej, która w odniesieniu do środków transportu nie może przekroczyć 40% (okres amortyzacji co najmniej 30 miesięcy).

Przepisy art. 16i ust. 2 updop oraz art. 22i ust. 2 updof przewidują również możliwość skrócenia podstawowego okresu amortyzacji w przypadku samochodów osobowych używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej. Wyjaśnienia dotyczące zwiększonej intensywności użytkowania oraz szczególnej sprawności technicznej zawarto w objaśnieniach do Wykazu stawek amortyzacyjnych.

Czy samochód osobowy, którego wartość nie przekracza 3.500 zł, zaliczony do środków trwałych można zamortyzować jednorazowo?

Tak. Samochód osobowy o wartości równej lub niższej niż 3.500 zł zaliczony do środków trwałych, jako niskocenny składnik majątku, jednostka może amortyzować poprzez jednorazowy odpis jego wartości początkowej w ciężar kosztów amortyzacji, jeżeli wynika to z zasad zapisanych w polityce rachunkowości jednostki.

W świetle art. 32 ust. 6 ustawy o rachunkowości, dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej można ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, m.in. jednorazowo odpisując wartość tego środka trwałego.

Należy zauważyć, iż taką możliwość dają również przepisy ustaw podatkowych w art. 16f ust. 3 updop i art. 22f ust. 3 updof. W świetle tych przepisów, w przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 3.500 zł, podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego, albo w miesiącu następnym.