Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 31 (930) z dnia 1.11.2016

Termin wykonania dodatkowego badania technicznego samochodu a odliczenie VAT

Zawarłem umowę leasingu na samochód dostawczy. Konstrukcja pojazdu wyklucza jego użytkowanie do celów niezwiązanych z działalnością. W październiku br. podpisałem umowę leasingu i otrzymałem fakturę z tytułu czynszu inicjalnego. Czy mam prawo odliczyć 100% VAT z tej faktury w październiku, jeżeli dodatkowe badanie techniczne wykonam do dnia złożenia deklaracji za ten miesiąc?

Generalnie podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT w zakresie, w jakim zakupione towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (patrz: art. 86 ust. 1 ustawy o VAT).

Zasady odliczania VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi zostały uregulowane w art. 86a ustawy o VAT. W przypadku tych wydatków kwotę podatku naliczonego stanowi 50% (lub 100% - po spełnieniu dodatkowych warunków) kwoty podatku m.in. wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika. Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi zalicza się m.in. wydatki dotyczące:

1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;

2) używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;

3) nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.

Prawo do odliczenia 100% VAT przysługuje m.in. w odniesieniu do wydatków związanych z pojazdami, które wykorzystywane są wyłącznie do celów działalności gospodarczej.

Przez pojazdy wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej ustawodawca uznał m.in. pojazdy o konstrukcji wykluczającej ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powodującej, że ewentualny użytek do celów prywatnych będzie nieistotny. Do pojazdów tych należą pojazdy o szczególnej konstrukcji, np. pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu. Spełnienie wymagań technicznych dla tych pojazdów stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów oraz wydanego przez nią zaświadczenia, jak również dowodu rejestracyjnego z właściwą adnotacją o spełnieniu tych wymagań (patrz: art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT).

Jeżeli leasingowany samochód spełnia warunki techniczne do uznania go za służący wyłącznie do działalności gospodarczej (stwierdzone w wyniku dodatkowego badania technicznego, potwierdzone zaświadczeniem stacji diagnostycznej i wpisem do dowodu rejestracyjnego), od wydatków na ten pojazd (także czynszu inicjalnego) podatnik ma prawo odliczyć 100% VAT.

Stanowisko organów podatkowych i sądów w sprawie terminu przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego

Organy podatkowe uznają, że odliczenie 100% VAT od wydatków na samochód o szczególnej konstrukcji uzależnione jest od terminu przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego. Zdaniem organów, dodatkowe badanie techniczne powinno być przeprowadzone niezwłocznie po zakupie pojazdu (oddaniu do używania), nie później jednak niż do czasu złożenia deklaracji za dany okres rozliczeniowy. Tak uznał np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 15 czerwca 2015 r., nr IBPP2/4512-300/15/WN.

Pisaliśmy o tym w dodatku nr 8 do Biuletynu Informacyjnego z 20.02.2016 r. na str. 13-14

Inne stanowisko w tej sprawie zajmują natomiast sądy. Przykładem może być wyrok WSA w Olsztynie z 17 marca 2016 r., sygn. akt I SA/Ol 54/16 (orzeczenie prawomocne). WSA uznał, że czynności takie jak przeprowadzenie badania technicznego, uzyskanie zaświadczenia oraz adnotacji w dowodzie rejestracyjnym mają charakter dowodowy i nie stanowią materialnoprawnego warunku do odliczenia całości VAT. Na prawo do odliczenia VAT m.in. od nabycia lub kosztów eksploatacji pojazdu o szczególnej konstrukcji - zdaniem WSA - nie ma wpływu termin, w jakim podatnik przeprowadzi dodatkowe badanie techniczne pojazdu. Istotna jest wyłącznie odpowiednia konstrukcja pojazdu.

Wyrok ten opisywaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 16 z 1.06.2016 r. na str. 4-6

Także WSA w Poznaniu w wyroku z 26 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Po 1073/15 (orzeczenie nieprawomocne) uznał, że przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego nie jest warunkiem, którego niedopełnienie lub spełnienie z opóźnieniem skutkuje utratą prawa do pełnego odliczenia VAT, skoro cechy konstrukcyjne pojazdu wskazują, że może on być wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

W świetle powyższego, odnosząc się do opisanej przez Czytelnika sytuacji, należy stwierdzić, że jeżeli dodatkowe badanie techniczne przeprowadzone zostanie przez okręgową stację kontroli pojazdów do dnia złożenia deklaracji za październik br. i w tym terminie podatnik uzyska stosowny wpis w dowodzie rejestracyjnym, to bez wątpienia Czytelnik będzie miał prawo do odliczenia VAT z faktury otrzymanej w październiku br. z tytułu czynszu inicjalnego w pełnej wysokości w deklaracji VAT za ten miesiąc.

Jak rozliczyć VAT z faktury za czynsz inicjalny (otrzymanej w październiku br.), jeżeli odbiór samochodu i dodatkowe badanie techniczne nastąpi dopiero w grudniu br.?

Naszym zdaniem, także w sytuacji opisanej w ww. pytaniu Czytelnik ma prawo do pełnego odliczenia VAT z faktury za czynsz inicjalny w deklaracji za październik br. Nieprzeprowadzenie ww. badania do dnia złożenia deklaracji za ten miesiąc nie wynikało bowiem ze złej woli podatnika, lecz z braku fizycznej możliwości na jego przeprowadzenie (Czytelnik nie posiadał bowiem jeszcze samochodu). Tym istotniejsze wydają się orzeczenia sądów, które podkreślają, że termin przeprowadzenia badania technicznego nie może pozbawiać podatnika prawa do odliczenia VAT w pełnej wysokości. W sytuacji takiej jak opisana przez Czytelnika, restrykcyjne podejście organów podatkowych byłoby bowiem bardzo krzywdzące i oderwane od rzeczywistości, w której późniejszy odbiór samochodu nie jest rzadkością. Trudno jednak przewidzieć, jakie stanowisko zajęłyby w takiej sytuacji organy podatkowe i dlatego należy liczyć się z ewentualnością wejścia w konflikt z organami. Przychylne dla podatników orzecznictwo sądów daje jednak nadzieję, że ewentualny konflikt z organami podatkowymi można wygrać na drodze sądowej.

Najbezpieczniejszym rozwiązaniem, z jakiego może skorzystać podatnik w przypadku, gdy dla samochodu o szczególnej konstrukcji do dnia złożenia deklaracji podatkowej nie ma możliwości przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego, jest złożenie informacji VAT-26 o wykorzystywaniu samochodu wyłącznie do celów działalności gospodarczej. Takie postępowanie jest także akceptowane przez organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 28 kwietnia 2016 r., nr ILPP1/4512-1-97/16-4/NS, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał za prawidłowe złożenie VAT-26 w przypadku samochodu o szczególnej konstrukcji, dla którego podatnik nie uzyskał adnotacji w dowodzie rejestracyjnym o spełnieniu wymagań z art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT (w celu odliczenia 100% VAT od związanych z nim wydatków).

Wzór informacji VAT-26 dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl w dziale Podatek VAT

UWAGA! Informację VAT-26 należy złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 7 dni od dnia, w którym podatnik poniesie pierwszy wydatek związany z pojazdem (patrz: art. 86a ust. 12 ustawy o VAT).

Na temat składania VAT-26 przez leasingobiorcę pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 21 z 20.07.2016 r. na str. 32