Małżonkowie mogą odrębnie amortyzować wspólny samochód

Małżonkowie zakupili samochód osobowy. Każde z małżonków prowadzi odrębną działalność gospodarczą. Oboje będą wykorzystywać samochód w prowadzonej działalności. Czy każde z małżonków może odrębnie amortyzować to auto?

Tak. Możliwe jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych odrębnie przez męża i żonę.

1. Wartość początkowa środka trwałego stanowiącego wspólność majątkową małżeńską

Wartość początkową środka trwałego nabytego odpłatnie stanowi cena jego nabycia, zdefiniowana w art. 22g ust. 3 updof. Za cenę tę uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami:

podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo
podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

Cenę nabycia koryguje się również o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania (art. 22g ust. 5 updof). Ujemne różnice kursowe zwiększają wartość początkową środka trwałego, natomiast dodatnie różnice kursowe powodują zmniejszenie tej wartości.

Szczególne zasady ustalania wartości początkowej środków trwałych będących przedmiotem współwłasności zawiera art. 22g ust. 11 updof. W myśl tego przepisu, w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. Zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.

Jeżeli zatem dany składnik majątku wspólnego wykorzystywany jest gospodarczo przez obydwojga małżonków równocześnie, to każdy z nich dokonuje odpisów amortyzacyjnych od połowy jego wartości początkowej. Taki właśnie podział jest zgodny z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowi, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Oznacza to, że każdy z małżonków ma prawo wprowadzić samochód do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Wartość początkowa zgodnie z jego udziałem będzie wynosić w tym przypadku 50% ceny nabycia.

2. Wartość początkowa samochodu nabytego przez małżonków objętych rozdzielnością majątkową

Gdy samochód osobowy został nabyty wspólnie przez małżonków w ustroju rozdzielności majątkowej, stanowi on majątek osobisty każdego z nich w odpowiednim udziale. W związku z tym, wprowadzając taki składnik majątku jako środek trwały do działalności gospodarczej jednego z małżonków, należy ustalić jego wartość początkową w takiej proporcji, w jakiej pozostaje udział tego małżonka we własności przedmiotowego samochodu.

Przykład

W związku małżeńskim podatnika obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej. Małżonkowie nabyli na współwłasność samochód osobowy. Ich udziały we własności samochodu nie są równe. Małżonkowie zdecydowali o wykorzystywaniu samochodu na potrzeby prowadzonych odrębnie działalności gospodarczych i wprowadzili go do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Jego wartość początkową każdy z małżonków musi ustalić, stosując proporcję udziału we własności tego samochodu (cena nabycia x udział podatnika we własności samochodu wyrażony w procentach).

3. Amortyzacja samochodu osobowego

Samochody osobowe amortyzuje się metodą liniową. Właściwa stawka amortyzacyjna z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych wynosi 20% i może być podwyższona na podstawie art. 22i ust. 2 pkt 2 updof o współczynnik nie wyższy niż 1,4. W przypadku zakupu samochodu używanego (jeżeli podatnik udowodni, że przed nabyciem był on wykorzystywany przez okres co najmniej 6 miesięcy) dopuszcza się również indywidualne ustalenie stawki amortyzacyjnej. W takim przypadku okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy, co odpowiada 40% rocznej stawce amortyzacyjnej.

Samochód osobowy należy amortyzować od miesiąca następującego po miesiącu, w którym został on wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do końca tego miesiąca, w którym:

następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową samochodu,
postawiono samochód w stan likwidacji,
zbyto auto albo stwierdzono jego niedobór.

Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc, równych ratach co kwartał lub jednorazowo na koniec roku podatkowego.

Przypominamy, że przy amortyzacji samochodu osobowego zastosowanie może znaleźć ograniczenie w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych z tytułu jego zużycia w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego NBP z dnia przekazania samochodu do używania (art. 23 ust. 1 pkt 4 updof).