Gazeta Podatkowa nr 24 (1481) z dnia 22.03.2018

Dotkliwe kary za brak ważnego ubezpieczenia OC

Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której wykorzystuję samochód osobowy. Z uwagi na fakt, że ubezpieczyciel nie wypłacił mi należnego odszkodowania, na kilka dni przed upływem obowiązywania dotychczasowej polisy wypowiedziałem umowę ubezpieczenia OC. Pracownik, który miał zająć się zawarciem nowego ubezpieczenia, zachorował na grypę i w konsekwencji jako przedsiębiorca zawarłem nową umowę ubezpieczenia OC mojego pojazdu 4 dni po wygaśnięciu poprzedniej. Czy zostanę obciążony karą i czy choroba pracownika może mieć wpływ na ocenę sytuacji?

Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC dotyczy każdego posiadacza pojazdu mechanicznego i wynika z ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 473). Ubezpieczenie OC ma bowiem charakter obowiązkowy i dotyczy każdego posiadacza (właściciela) samochodu. Zgodnie z art. 23 ust. 1 tej ustawy posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Co do zasady, umowa taka zawierana jest na okres 12 miesięcy i poza wyjątkami wskazanymi w ustawie, dotyczącymi np. braku opłacenia składki za bieżący okres, ulega automatycznemu przedłużeniu na kolejne 12 miesięcy.

Do przedłużenia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych nie dochodzi jednak, jeżeli najpóźniej na jeden dzień przed upływem okresu, na jaki polisa została zawarta, posiadacz pojazdu powiadomi na piśmie zakład ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu (art. 28 ust. 1 ustawy). Jeżeli zatem Czytelnik złożył oświadczenie o wypowiedzeniu dotychczasowej polisy najpóźniej na 1 dzień przed upływem terminu jej obowiązywania, to nie doszło do "automatycznego" przedłużenia polisy obowiązkowego OC. Zatem pojazd Czytelnika przez kilka dni nie posiadał ważnego ubezpieczenia.

Zgodnie z przepisami przywołanej ustawy, nieposiadanie przez Czytelnika przez okres 4 dni polisy OC posiadaczy pojazdów mechanicznych skutkuje obowiązkiem zapłaty kary na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Wysokość kary wynosi 50% opłaty określonej w art. 88 ust. 2 pkt 1 ustawy, tj. 2.100 zł w przypadku, gdy okres nieposiadania ubezpieczenia nie przekroczył 14 dni (podstawowa wysokość tej opłaty stanowi bowiem dwukrotność pensji minimalnej). Czytelnik powinien jednak dokładnie policzyć, przez jaki okres nie posiadał ubezpieczenia, gdyż zgodnie z art. 88 ust. 3 pkt 1 ustawy, jeżeli nie przekraczał on 3 dni, stawka wynosi 20% opłaty, a więc 840 zł.

Dochodzeniem i egzekucją opłat z tytułu braku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC zajmuje się Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Czytelnik może jednak wystąpić o umorzenie opłaty powołując się na art. 94 ustawy, chociaż instytucja ta ma charakter wyjątkowy. Zgodnie z tym przepisem w uzasadnionych przypadkach, kierując się przede wszystkim wyjątkowo trudną sytuacją materialną i majątkową zobowiązanego, jak również jego sytuacją życiową, UFG może umorzyć opłatę w całości lub w części albo udzielić ulgi w jej spłacie. We wniosku Czytelnik powinien powołać się na wyjątkową sytuację dotyczącą choroby pracownika zajmującego się ubezpieczeniami i dołączyć dowody na poparcie tych twierdzeń, np. w postaci zwolnienia lekarskiego pracownika. Chociaż UFG bardzo rzadko umarza kary za brak obowiązkowej polisy OC, to jednak powołany przepis daje taką możliwość.

Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 28 listopada 2017 r., sygn. akt V Ca 610/17, uznał umorzenie za zasadne w przypadku ubezpieczonego, który z powodu choroby nie zawarł umowy na czas. Sytuacja Czytelnika jest jednak bardziej skomplikowana, gdyż jako przedsiębiorcę dotyczy go wymóg szczególnej staranności, a ponadto dysponuje on pracownikami. Każda sprawa jest jednak rozpatrywana indywidualnie.